یوگا ورزش باستانی با تاریخچه 5 هزار ساله است که به آغاز تمدن‌های انسانی بازمی‌گردد. اولین شواهد یوگا از اشکال حک شده بر روی سنگ‌های کوهستان هندوستان کسب شده که برخی حرکات یوگا را نشان می‌دادند. اساتید یوگا نیز معتقد هستند که ریشه یوگا به ناحیه شمالی هند برمی‌گردد و از مکاتب هند باستان منشا می‌گیرد. یوگا دانشی اسرارآمیز است که از راهبان کهن هندی برجای مانده و به‌عنوان یک مکتب فلسفی اهداف عرفانی و معنوی فراوانی دارد. یکی از اصلی‌ترین اهداف این ورزش اتحاد روح انسان با روح الهی محسوب می‌شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل تاریخچه یوگا و ریشه‌های آن بپردازیم، اگر علاقه‌مند به شناخت تاریخچه یوگا و منشا این ورزش کهن هستید، تا انتها ما را همراهی کنید.
آشنایی کامل با تاریخچه یوگا
یوگا چیست؟ در اصل یوگا ورزشی است که به‌طور مستقیم بر قدرت بدنی، تنفس و انعطاف‌پذیری کار می‌کند و سلامت جسم و روان انسان را افزایش می‌دهد. به بیان دیگر یوگا مجموعه‌ای از رشته تمرینات جسمی، ذهنی و روحانی است که باعث افزایش کیفیت زندگی خواهد شد. این ورزش درواقع یک آیین معنوی محسوب می‌شود که به تغییر عادات و رفتارهای نامناسب کمک می‌کند و شناخت مفیدی را نسبت به خود ایجاد خواهد کرد. بسیاری از اساتید برجسته یوگا این ورزش را یک فرآیند مراقبه‌ای به‌منظور کشف خود و رهایی می‌دانند. یوگا مجموعه‌ای متنوع از اعمالی است که هدف آن آگاهی بیشتر، رهایی از چرخه تولد و مرگ و کنترل ذهن است.
همان‌طورکه گفته شد یوگا سابقه‌ای بیش از 5 هزار ساله دارد و اولین آثار به‌جامانده از آن به سنگ‌نوشته‌هایی بازمی‌گردد که در آن‌ها حرکات یوگا به تصویر کشیده شده‌اند. کلمه یوگا از واژه سانسکریت گرفته شده و به‌معنا اتحاد و یکی شدن است. یوگا به‌مرور گسترش پیدا کرده و دست‌خوش تغییراتی شده است؛ اما این ورزش تا قرن نوزدهم میلادی به کشورهای غربی نرسیده بود. از قرن بیستم تا به امروز یوگا گسترش چشمگیری در تمام جهان پیدا کرد. به‌طوری‌که امروزه در تمام کشورهای دنیا اساتید یوگا مراکزی را به‌منظور تعلیم علاقه‌مندان به وجود آورده‌اند.
یوگا ورزشی جسمی و روانی بوده که در شبه‌قاره هند و توسط هندوها به‌وجودآمد؛ اما ریشه‌یابی دقیق این ورزش تقریبا غیرممکن است؛ چراکه تاریخ شکل‌گیری یوگا به سال‌های بسیار دور بازمی‌گردد. یوگا با قدمتی چندهزارساله در مشرق زمین پدید آمد؛ اما امروزه در سرتاسر جهان گسترش یافته است. امروزه نقش این ورزش به‌عنوان ابزاری کم‌نظیر برای سالم‌سازی جسم و روان برای تمام افراد ثابت شده است. همچنین از گذشته تا به امروز استادان استادان و مربیان خبره یوگا در رابطه با چگونگی یادگیری و بهبود آثار یوگا نظریه‌های مختلفی را مطرح کرده‌اند.
روند تکامل یوگا
نحوه پیدایش یوگا کمی مبهم بوده و هیچ‌کس نمی‌تواند زمان دقیق پیدایش آن را مشخص کند؛ اما با دسته‌بندی تاریخچه یوگا از گذشته تا به امروز به‌راحتی می‌توان از نحوه تکامل این ورزش اطلاع پیدا نمود. در ادامه به بررسی روند تکامل یوگا و جزئیات دقیق آن‌ها خواهیم پرداخت.
1. تاریخچه یوگا در عصر ودایی
عصر ودایی زمانی است که در آن وداها به‌عنوان قدیمی‌ترین نوشته و کهن‌ترین کتاب آریاییان نوشته شد. در کتاب ودا اولین نشانه‌ها از آموزش یوگا وجود دارد و از چهار بخش مختلف تشکیل شده است. طبق تحقیقات انجام‌شده یوگا در این عصر با تشریفات مذهبی هندیان باستان ارتباط مستقیمی داشت و در دوره ودایی از آن برای اجرای ایده قربانی کردن به‌منظور اتصال دنیای مادی با دنیای نامرئی ارواح استفاده می‌شد.
2. تاریخچه یوگا در دوران پیش از کلاسیک
حدود 2 هزار سال از تاریخچه یوگا مربوط به دوران پیش از کلاسیک است. دوران پیش از کلاسیک از 1800 سال پیش از میلاد مسیح آغاز گردید و تا سال بعد از تولد او ادامه دارد. در دو حماسه مقدس و بزرگ هند یعنی رامایانا و مهابهاراتا، مکاتب فلسفی متعددی در رابطه با یوگا پیش از کلاسیک وجود دارد. این مکاتب تکنیک‌های مختلفی را به‌منظور مراقبه عمیق آموزش داده‌اند که از طریق آن‌ها همه افراد بتوانند از سطح جسم و ذهن فراتر بروند.
3. دوران کلاسیک
دوران کلاسیک اولین دوره‌ای است که در آن یوگا به‌صورت اصولی و با قاعده آموزش و انجام می‌شد. پیش از دوران کلاسیک یوگا ترکیبی از تکنیک‌های مختلف، ایده‌ها و باورهایی بود که احتمالا از قاعده خاصی پیروی نمی‌کردند؛ اما در این دوران تمرینات یوگا در 8 مرحله مختلف سازماندهی شد تا درنهایت افراد به روشنگری دست یابند.
4. دوران بعد از کلاسیک
یکی از بخش‌های بزرگ تاریخچه یوگا که حدود هزار سال از این ورزش باستانی را دربرمی‌گیرد، دوران بعد از کلاسیک است. در دوران بعد از کلاسیک استادان یوگا آموزه‌های بسیار جدیدی را ارائه کردند. همچنین در این عصر اساتید بزرگ یوگا همواره در تلاش بودند که بدن فیزیکی را بااهمیت شمرده و آن را راهی برای رسیدن به روشنگری بدانند. در عصرهای گذشته حکیمان و معلمان یوگا همواره به جسم و بدن بی‌توجهی داشتند؛ اما در این دوره استادان به‌دنبال روش‌هایی به‌منظور بهبود وضعیت جسم و بدن بودند. بسیاری از معلمان دوران بعد از کلاسیک معتقد بودند که می‌توانند بدن خود را طوری تغییر دهند که آن را جاودانه کنند. بسیاری از مفاهیم اساسی یوگا همچون هاتا یوگا از دوران بعد کلاسیک سرچشمه می‌گیرد.
5. تاریخچه یوگا در عصر مدرن
دوران مدرن یوگا زمانی آغاز شد که یوگا به دنیا غرب ورود پیدا کرد. بسیاری از منابع شروع دوران مدرن را از سال 1893 می‌دانند و از آن زمان به بعد اساتید یوگا وارد دنیا غرب شده و مفاهیم اصلی یوگا را گسترش دادند. با تاسیس مجموعه‌ای یوگای ایندرا دیوی، یوگا بیش از پیش در غرب گسترش پیدا کرد. به طوری‌که ستاره‌های سینما و قشر فراوانی از مردم در این مکان آموزش یوگا می‌دیدند. یوگای مدرن از آن زمان تا به امروز وسعت زیادی پیدا کرده و همواره طرفداران این ورزش در سراسر جهان دیده می‌شوند.
دلیل محبوبیت یوگا در طول تاریخ چیست؟
بسیاری از مردم بر این باور هستند، یوگا ورزشی است که بدن را از طریق حالت‌ها و حرکت‌های مختلف تحت کشش قرار داده و قدرت آن را افزایش می‌دهد. برای بسیاری دیگر از افراد یوگا وسیله‌ای به‌منظور تحقق رضایتمندی معنوی و درک درون است. همچنین برخی دیگر معتقدند یوگا تمرینی مذهبی است که اعتقاد و عمل به‌دنبال آن خواهد آمد؛ اما در حقیقت یوگا فراتر از حرکات ورزشی محسوب می‌شود و به‌معنا یکی کردن روان و جسم است. امروزه از حرکات یوگا به‌منظور رسیدن به بینش درونی و سازگاری روانی استفاده می‌شود. این ورزش علاوه‌بر درمان بیماری‌های خاص جسمی و روانی، می‌تواند شناختی را نسبت به خود ایجاد کند تا بتوان زندگی را تکامل بخشید.
یوگا به‌عنوان اثربخش ترین شیوه برای سالم ماندن و تناسب در نظر گرفته می‌شود و یکی از اصلی‌ترین دلایل محبوبیت آن این است که می‌توانید این ورزش در خانه یا هر جای دیگری انجام دهید. همچنین با انجام حرکات یوگا در وقت شما نیز صرفه‌جویی می‌شود؛ چراکه امکان انجام آن در هر زمان از شبانه‌روز وجود دارد. تکنیک‌های یوگا علاوه‌بر حفظ عملکرد تمام اعضا بدن، به شما آموزش می‌دهند تا از تفکرات منفی دور شوید و آگاهی خود را در تمام موقعیت‌ها افزایش دهید.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی کامل تاریخچه یوگا و ریشه‌های آن پرداختیم. تاریخچه یوگا همواره پر رمز و راز بوده و این رشته ورزشی در طول زمان گسترش زیادی یافته است. بطورکلی یوگا مدرن بر حرکاتی تمرکز دارد که علاوه برافزایش انرژی فیزیکی، باعث تحریک آرامش درونی نیز می‌شود. اما یوگای باستانی تاکید چندانی بر سلامت جسمانی نداشته. و تنها بر پرورش ذهنی و گسترش انرژی معنوی تمرکز داشت. یوگا انواع مختلفی داشته که هریک از آن‌ها متناسب با علاقه و سبک زندگی فرد انتخاب می‌شود. اما توجه داشته باشید هرکدام از روش‌های انجام این ورزش، تاثیرات مثبت خود را در جسم و روان شما نشان می‌دهد.
سوالات متداول
1- منشا یوگا به چه زمانی بازمی‌گردد؟
تاریخچه یوگا به 5 هزار سال قبل و آغاز تمدن انسان‌ها در قسمت شمالی هند بازمی‌گردد.
2- اهداف یوگا از گذشته تا به امروز چه بوده است؟
آموختن اصول بهداشت ذهنی و روانی، صلح درونی، تعالی معنوی، پاکسازی درونی، داشتن ارتباط درست با خود و دیگران و سلامت جسمی از جمله اهداف اصلی یوگا محسوب می‌شود.
3- سیر تحولات یوگا از لحاظ تاریخی چگونه است؟
روند تکامل یوگا از لحاظ تاریخی را می‌توان در پنج مرحله عصر ودایی، دوران پیش از کلاسیک، دوران کلاسیک، دوران بعد از کلاسیک و دوران مدرن دسته‌بندی نمود.
بدود دیدگاه